Lezing: de grootste valkuil van academisch denken

Grofweg onderscheiden de taoïsten vijf denkniveaus c.q. niveaus van bewustzijn. Van ‘laag bewustzijn’ naar ‘hoog bewustzijn’ zijn dat achtereenvolgens (in een ultieme notendop):

• Psychose: je denkt niét, je acties zijn hyper-destructief
• Verwarring: je denken is verward, je acties leiden tot niets
• Specialisatie: je denken is rationeel en geordend, je acties leiden tot meer kennis van een specifiek onderwerp en concrete toepassingen van die kennis; dit is het denkniveau van 'academisch denken'
• Wijsheid: je denken ontstáát uit iets groters dan jij ‘zelf’, je acties dragen bij aan het welzijn van ‘het grotere geheel’
• Realisatie: je ‘bent’ je gedachten, je acties zijn hyper-constructief

Op een voetstuk

In onze cultuur is het derde denkniveau, Specialisatie, zowel het hoogst haalbare als het hoogst gewaardeerde bewustzijnsniveau. Het logische gevolg: kennis staat in onze samenleving op een voetstuk. Kijk maar naar hoe Nederland zich graag wil profileren als een kenniseconomie. Naar werkplekken die tegenwoordig leerplekken heten. En naar de nieuwe generatie die op school wordt klaargestoomd voor een ‘leven lang leren’. Ook in onze persoonlijke levens wenden we ons graag tot kennis. Zeker in onzekere tijden, hopen we in de 'academische' kennis van deskundigen houvast te vinden, zekerheid, geruststelling.

Evolutie is nodig

Specialisatie en de bijbehorende focus op (academische) kennis heeft voor- en nadelen. Veel van de vooruitgang die we de laatste eeuwen hebben geboekt hebben we onmiskenbaar te danken aan het vermogen van ons bewustzijn tot Specialisatie. Maar ook veel van de ‘uitdagingen’ waarmee we als mensheid worden geconfronteerd – denk aan de klimaatproblematiek of aan de Covid-19-crisis – zijn ontstaan vanuit deze bewustzijnstoestand. Willen we deze problemen effectief het hoofd kunnen bieden, dan dient de academische wereld zich bewust te worden van de valkuilen van het specialistische, academische denken.

Tijdens zijn lezing op zaterdagavond 21 juni, gaat Reinoud uitgebreid in op de grootste van deze valkuilen die hij onderscheidt. Dat de academische wereld zicht krijgt op deze valkuil en er langzaam uit klautert, is wat voor de mensheid en onze planeet misschien wel hét verschil kan maken tussen een veilige en een onveilige toekomst.

Een ticket kost een tientje en is goed voor twee personen: als je wilt, kun je dus iemand meenemen als een introducé.